Dejan Jasnič (γραμμένο στα αγγλικά, μεταφρασμένο από μηχανή)

Τι γίνεται αν ένας πληροφοριοδότης κάνει μια αναληθή αναφορά;

Αν και η οδηγία δεν αναφέρεται πουθενά στο κείμενό της στον όρο καλή πίστη, αναφέρει ψευδείς αναφορές καταγγελίας στην αιτιολογική σκέψη 32, όπου εξηγεί το σκεπτικό πίσω από την προϋπόθεση για την προστασία των προσώπων που αναφέρουν αναφορές, όπως ορίζεται στο άρθρο 6 παράγραφος 1 στοιχείο α) της οδηγίας.

Σύμφωνα με την εν λόγω αιτιολογική σκέψη, ο όρος πρέπει να προβλέπει προστασία από κακόβουλες αναφορές. Δηλαδή, απαιτεί ότι το πρόσωπο που υποβάλλει την αναφορά πρέπει να έχει εύλογους λόγους να πιστεύει ότι οι πληροφορίες σχετικά με την αναφερόμενη παραβίαση ήταν αληθείς κατά τη στιγμή της αναφοράς και ότι οι πληροφορίες αυτές εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας. Ο όρος αυτός θα πρέπει να λειτουργεί ως βασική δικλείδα ασφαλείας κατά των κακόβουλων, επιπόλαιων ή καταχρηστικών αναφορών, διασφαλίζοντας ότι τα πρόσωπα που αναφέρουν σκόπιμα και εν γνώσει τους λανθασμένες ή παραπλανητικές πληροφορίες δεν δικαιούνται προστασία από αντίποινα.

Ψευδείς αναφορές καταγγελίας σύμφωνα με το νόμο της ΕΕ περί καταγγελίας καταγγελίας

Η προσέγγιση που ακολουθεί η οδηγία δεν φαίνεται να είναι η καλύτερη. Τουλάχιστον όχι για τα πρόσωπα που αναφέρουν. Ο νόμος της ΕΕ για την καταγγελία απαιτεί έναν ορισμένο βαθμό πιθανότητας όσον αφορά την αλήθεια της πληροφορίας. Το ουσιώδες πεδίο εφαρμογής της οδηγίας κατά τη στιγμή της αναφοράς από το πρόσωπο που υποβάλλει την αναφορά. Η οδηγία δεν προβλέπει μαχητό τεκμήριο ότι η προϋπόθεση αυτή πληρούται μέχρι αποδείξεως του αντιθέτου. Αυτό τοποθετεί το βάρος της απόδειξης βαρύνει το πρόσωπο που υποβάλλει την αναφορά. Κυρίως ως ο ασθενέστερος διάδικος στη διαδικασία, γεγονός που αυξάνει σημαντικά τον νομικό του κίνδυνο.

Αποσαφήνιση της ασάφειας που περιβάλλει τα νομικά πρότυπα στο νόμο περί ψευδών καταγγελιών

Ο νόμος περί καταγγελίας δεν ορίζει το νομικό πρότυπο “εύλογοι λόγοι” και το αφήνει στην εθνική νομοθεσία. Επιπλέον, αυτό δεν είναι το μόνο νομικό πρότυπο που ισχύει για την κατάσταση. Δηλαδή, οι πληροφορίες σχετικά με την παραβίαση, στην οποία αναφέρεται η συζητούμενη κατάσταση. Ορίζεται στο άρθρο 5 ως πληροφορίες, συμπεριλαμβανομένων εύλογη υποψία, για πραγματική ή πιθανή παραβίαση. Η οποία συνέβη ή είναι πολύ πιθανό να συμβεί. Δεν είναι σαφές γιατί ο ορισμός αυτός χρησιμοποιεί τον όρο “εύλογη υποψία”. Ενώ το άρθρο 6 απαιτεί “εύλογους λόγους” από τον αιτούντα. Αυτά τα νομικά πρότυπα μπορεί να έχουν πολύ διαφορετική έννοια σε ορισμένες εθνικές νομοθεσίες. Κάτι που σίγουρα θα προκαλέσει σύγχυση.

Διαφοροποίηση των βαθμών αναφοράς καλής πίστης στην προστασία των πληροφοριοδοτών

Σίγουρα, ωστόσο, όχι όλες οι αναφορές με χαμηλότερο βαθμό πιθανότητας από τους απαιτούμενους “εύλογους λόγους” (ούτε “εύλογες υποψίες”). Αυτό θα πρέπει απαραίτητα να εξισωθεί με σκόπιμα λανθασμένες και παραπλανητικές αναφορές. Αν κάποιος αντιλαμβάνεται ως καλόπιστα πρόσωπα αναφοράς όλους εκείνους που δεν υποβάλλουν σκόπιμα λανθασμένες και παραπλανητικές αναφορές. Η οδηγία διαχωρίζει προφανώς τα πρόσωπα που υποβάλλουν καλόπιστα στοιχεία σε δύο περαιτέρω ομάδες. Αυτός που έχει περισσότερη και αυτός που έχει λιγότερη καλή πίστη. Η διάκριση αυτή δεν είναι καθόλου ασήμαντη, καθώς η προστασία από αντίποινα εξαρτάται από αυτήν.

Εκτός από την εκ προθέσεως αθέμιτη αναφορά προσώπων, επίσης και η αναφορά προσώπων με “λιγότερη” καλή πίστη. Όσοι δεν μπορούν να αποδείξουν τον επαρκή βαθμό πιθανότητας του αληθούς της πληροφορίας κατά τη στιγμή της αναφοράς, δεν θα μπορούν να επικαλεστούν τα μέτρα προστασίας κατά των αντιποίνων. Επιπλέον, ακόμη και το γεγονός ότι οι αναφερθείσες παραβιάσεις αποδεικνύονται βάσιμες. Αυτό δεν θα επιτρέψει στα πρόσωπα που υποβάλλουν αναφορά με “λιγότερο” καλή πίστη την πρόσβαση στα προστατευτικά μέτρα. Η αντίθετη περίπτωση κατά την οποία ο αναφέρων με “περισσότερη” καλή πίστη αναφέρει πληροφορίες που αργότερα αποδεικνύονται αναληθείς. Ωστόσο, εξακολουθεί να απολαμβάνει προστασία, η οποία φαίνεται πολύ λιγότερο σημαντική.

Επαναπροσδιορισμός της κακόβουλης πρόθεσης ως προϋπόθεση για την προστασία από αντίποινα

Αντί της θετικής προϋπόθεσης που ορίζεται στο άρθρο 6 της οδηγίας της ΕΕ για τους πληροφοριοδότες, θα ήταν ίσως πιο σκόπιμο να οριστεί η κακοβουλία ως αρνητική προϋπόθεση για την παροχή προστασίας από αντίποινα. Παρόμοια με τη διάταξη του άρθρου 23 παράγραφος 2, όπου πρέπει να προβλέπονται κυρώσεις για τα πρόσωπα που αναφέρουν πληροφορίες, όταν διαπιστώνεται ότι εν γνώσει τους ανέφεραν ψευδείς πληροφορίες, η άρνηση προστασίας θα μπορούσε να οριστεί υπό την ίδια προϋπόθεση. Μια τέτοια λύση θα ήταν απλούστερη, θα εγκυμονούσε λιγότερο νομικό κίνδυνο για τα πρόσωπα που υποβάλλουν αναφορά, ενώ ο σκοπός που ορίζεται στην αιτιολογική σκέψη 32 θα εξακολουθούσε να επιτυγχάνεται. Τα κράτη μέλη μπορούν ακόμη να εισαγάγουν μια τέτοια λύση στην εθνική τους νομοθεσία, δεδομένου ότι αποτελεί ευνοϊκότερη διάταξη για τα δικαιώματα των προσώπων που υποβάλλουν αναφορά.

ΈΓΓΡΑΦΟ ΑΊΤΗΣΗΣ